BLOG
taalliefhebber
Er wordt mij weleens verweten dat ik de taalpolitie uithang. Of nog erger: dat ik een taalnazi ben. Zelf zie ik dat anders. Ik ben een taal-LIEFHEBBER!
Ik geloof niet zozeer in goed en fout, maar in de beste keuze voor een situatie. Voor een voice-over is taal enorm belangrijk. Lezen, begrijpen, interpreteren en overbrengen van woorden en zinnen. Taal is waar alles mee begint voor een voice-over.
Maar behalve als communicatiemiddel wordt taal ook gebruikt als een soort 'kleding'. Je merkt het als iemand dat belangrijk vindt en er zorg aan besteedt. Je kunt je ermee onderscheiden en je kunt ermee laten zien in hoeverre je op de hoogte bent van normen, waarden en trends. En daarmee bepaal je hoe je gezien wordt.
Nou is het bij voice-over-werk vaak juist de bedoeling om niet zichtbaar te zijn en niet op te vallen. De voice-over moet zo transparant mogelijk een boodschap overbrengen. Zodra er iets afwijkends in die boodschap zit, is het gevaar groot dat de luisteraar met zijn gedachten naar dat afwijkende gaat en niet meer naar het eigenlijke verhaal luistert.
Stel dat een voice-over in een commercial uitspreekt: "Onze producten kosten niet duur." De kans is groot dat van de vier mensen in een huiskamer minstens één iemand roept dat dat fout is. Waarop er een gesprek in de kamer ontstaat over die taalfout. Met als gevolg dat niemand meer hoort wat de voice-over verder nog vertelt. Doel gemist. De boodschap niet overgebracht. Door 1 taalfout.
Lastiger wordt het met een zin als: "De data staat op de server." Data is het meervoud van datum, dus het moet zijn: "De data staan op de server." Alleen is het in de ict-wereld gebruikelijk geworden om data als enkelvoud te beschouwen. En als alle ict'ers "data is..." zeggen, moet je dan als voice-over "data zijn..." zeggen? Ik vind van niet. Het zou voor ict'ers afleiden als ze data ineens als meervoud gebruikt horen worden.
Maar wat nou als het om een film gaat die in groep 8 van de basisschool gebruikt gaat worden? Moet het aan de jeugd verkeerd aangeleerd worden omdat ict'ers het nou eenmaal ook fout doen?
Dit zijn keuzes die niet door een voice-over gemaakt hoeven te worden. De voice-over bedenkt immers niet zelf de tekst, en hij mag ervan uitgaan dat de tekst die hij aangeleverd krijgt correct is. Strikt genomen mág een voice-over helemaal geen tekst aanpassen. Tekst aanpassen doet de tekstschrijver, de voice-over moet die tekst alleen maar voorlezen en opnemen.
Toch zal een voice-over de volgende zin niet inspreken zoals het geschreven staat: "Morgen worden de nieuwe leerlingen worden verwacht."
Hier staat duidelijk een keer worden te veel. Het is niet eens nodig daarover eerst met de tekstschrijver in conclaaf te gaan. Bij opname laat de voice-over de tweede worden weg.
Maar dan dit: "Ons kantoor die op loopafstand van het station is." Moet de voice-over die veranderen in dat, zonder het met de opdrachtgever te overleggen? Ik vind eigenlijk van wel maar doe dat toch niet altijd. Als het zonneklaar is dat iets echt niet goed is, dan is het aan de voice-over om dat te verbeteren. Maar misschien heeft de tekstschrijver bedoeld om zoveel mogelijk in spreektaal te schrijven, en heeft hij bewust wat taalfouten aangebracht. Als ik er niet 100% zeker van ben, neem ik beide mogelijkheden op en laat de keuze aan de opdrachtgever.
Om zeker te weten dat ik het zo goed mogelijk doe, raadpleeg ik veel bronnen. Ik ben lid van het Genootschap Onze Taal en blijf daardoor goed op de hoogte van de taalontwikkelingen. Wat vijf jaar geleden fout was, kan nu acceptabel of ronduit goed zijn. Het is nodig om continu de vinger aan de taalpols te houden.
De Dikke van Dale heb ik altijd binnen handbereik, en voor een tweede mening ook het Prisma woordenboek.
21 september 2020