BLOG
vrijheid
We laten ons niet graag dicteren. Toch is dat wat een stuk of vijftig voice-overs wel deden. Ze zeiden precies na wat ze werd voorgekauwd. Letterlijk. En ik was 1 van hen.
Het ging over vrijheid. Vreemde contradictie hè? Je laten dicteren wat je moet zeggen over vrijheid.
Maar we waren niet verplicht. We waren vrij om het wel of niet te doen. Vrij in de dubbele Engelse betekenis ook, want er stond geen geldelijke vergoeding tegenover.
Ik deed het wel. Want ik kan me vinden in de - ietwat brave - tekst. Hoewel, dat ene zinnetje 'Vrijheid is zo gek nog niet' zou ik zelf nooit zo geschreven hebben. Dat zit voor mij in de orde van over hongersnood schrijven en dan vaststellen: 'Eten, best wel een dingetje'.
Maar nou de allerlaatste zin: "Wat is vrijheid voor jou?" Daar sluit de tekst en dus ook de video mee af. De vraag stellen lijkt belangrijker te zijn dan hem te beantwoorden, want dat laatste heb ik nog niemand zien doen.
Nou, ik wil er best mijn antwoord op geven.
Vrijheid voor mij:
Vrijheid is geen startpunt. Vrijheid is wat er overblijft als alles-wat-moet klaar is. De paar regels wit op een bladzijde die verder volgeschreven wordt door omstandigheden, gebeurtenissen en mensen om me heen.
Vrijheid is geen primaire levensbehoefte. Ik zou dolgraag vijf maanden aan een muziekalbum werken. Continu. Zonder slapen, zonder eten, zonder naar de wc te hoeven. Vijf maanden doorwerken. Dan kun je tenminste meters maken. Maar die vrijheid heb ik niet. Zonder eten houd ik het hooguit zes dagen vol (ik heb dit uitgeprobeerd) en zonder slaap niet langer dan 48 uur (ook uitgeprobeerd). Zonder wc is vijf maanden mogelijk maar toch geen aanrader (dat hadden ze in de middeleeuwen al uitgeprobeerd).
Wie in het ziekenhuis aan het infuus en de hartbewaking ligt, heeft niet bepaald vrijheid. Toch denk ik niet dat hij op dat moment zou willen ruilen met een hippie die in zijn nakie op een strand loopt te dansen rond een groot kampvuur. Of met een man die zoveel geld heeft dat hij een eigen eiland kan kopen en daar zijn eigen vrijheid instellen. Vrijheid is dynamisch en niet strikt.
Het verlangen naar vrijheid komt soms neer op het willen weglopen voor verplichtingen of verantwoordelijkheden. De vrijheid om nee te zeggen, is er vaak. Maar nadenkend over de mogelijke consequenties kiezen we daar meestal niet voor.
De vrijheid om om drie uur 's nachts keihard piano te spelen is niet meer oké als je daarmee andere mensen uit hun slaap houdt en dus hun vrijheid aantast.
Vrijheid is niet mogelijk voor iedereen. Zeker niet als het om collectieve vrijheid gaat. De vrijheid om als land een ander land aan te vallen met wapens. En dus een ander land te beroven van zijn vrijheid. Maar misschien toch weer wel in dienst van de grotere vrijheid als het aangevallen land een land is dat de vrijheid van de meerderheid niet respecteert?
Vrijheid vraagt afstemming. Gesprek. Discussie. En instemming.
Vrijheid is nooit klaar. Ze verandert en evolueert. En ze is nooit vanzelfsprekend.
Vrijheid heeft overeenkomsten met liefde. Vrijheid is de ruimte en tijd die je krijgt, en die je geeft.
Maar ruimte en tijd op zich zijn onbetekenend zolang je daar niets mee doet.
Wat doe jij met je vrijheid?
4 mei 2017