microfoon-vergelijking
In mijn studio staan drie microfoons kant-en-klaar opgesteld voor stemopnames:
• Sennheiser MKH-416
• AKG C414 XLII
• Røde K2
Deze microfoons klinken allemaal een beetje anders. De verschillen zijn niet mega-groot, maar kunnen voor een geluidstechnicus die gaat afmixen belangrijk zijn.
Ik heb met elke microfoon twee fragmenten opgenomen zodat je de klank kunt vergelijken. Niet in één keer, maar ik heb drie keer achter elkaar dezelfde tekst uitgesproken, steeds door een andere microfoon. Dat betekent dat ik me bij het inspreken ook een beetje heb laten leiden door het karakter van elke microfoon.
Met nog als extra verschil dat ik bij de Sennheiser en de AKG zittend heb ingesproken, en bij de K2 staand.
De geluidsbestanden hieronder zijn in het formaat:
WAV / 48 kHz / 24 bit / mono.
Dat is de kwaliteit waarin ik heb opgenomen en er heeft dus geen conversie plaatsgevonden.
Sennheiser MKH-416 • tekst-1
AKG C414 XLII • tekst-1
Røde K2 • tekst-1
Dit zijn zuivere, pure opnames zonder nabewerking. Microfoon direct in de RME Fireface geprikt en van daaruit direct ProTools in. Dus geen compressie, geen toonregeling, geen ruisonderdrukking, geen gate.
Je hoort hiermee dus meteen ook hoe mijn studioruimte klinkt.
Ik heb bij alle microfoons wel een plopkap (pop filter) gebruikt. En ik heb alle opnames genormaliseerd op -1 dBFS, waarmee de pieken even hard zijn, maar de dynamiek niet is aangetast.
De Røde K2 is een buizenmicrofoon waarvan ik de meegeleverde buis heb vervangen door een CCa Siemens uit 1969 (new old stock). Deze microfoon is het minst stil (eigen-ruis), en dat bepaalt mede zijn karakter.
De Sennheiser is een richtingsgevoelige microfoon en daardoor is die het stilst van de drie. Persoonlijk vind ik het geluid van de Sennheiser het fijnst en daarom gebruik ik deze mic het meest. Bij geluidsnabewerking en tijdens afmixen hoef ik aan deze microfoon het minst bij te regelen. Die heeft dus van zichzelf de klank die ik fijn vind.
De AKG heeft van deze drie de ‘rustigste’ klank. Zowel het hoog als het laag zijn wat minder geprononceerd. Je zou kunnen zeggen dat deze het meest ‘beschaafd’ is. Maar biedt vanuit die ‘neutrale’ positie wel alle ruimte om tijdens het afmixen extra karakter te geven (helderder, doffer, meer/minder laag).
Hier volgen nog drie luistervoorbeelden, nu met wat rustiger en lager stemgebruik. Dus drie keer dezelfde tekst, maar wel drie verschillende opnames.
Sennheiser MKH-416 • tekst-2
AKG C414 XLII • tekst-2
Røde K2 • tekst-2
Nogmaals: dit zijn de zuivere, pure opnames zonder enige vorm van processing of nabewerking. Er is ook niet in de opnames geknipt.
Deze opnames zijn eigenlijk niet geschikt voor definitief gebruik. Het kán wel, maar in praktijk zal er altijd geluidsnabewerking (processing) worden gedaan. Waarvan de belangrijkste zijn:
• Compressie of Limiting: daarmee wordt het verschil tussen de hardste en zachtste passages kleiner gemaakt.
• Toonregeling (ook wel Equalizing of EQ): daarmee wordt het klankkarakter ‘gecorrigeerd’ voor de gewenste toepassing. Bij stemopnames houdt dit meestal in: meer hoog (voor de helderheid en verstaanbaarheid) en minder laag (om ‘dreunen’ tegen te gaan). Zeker als er muziek wordt toegevoegd, is het belangrijk om storende frequentiegebieden in de stemopname (of in de muziek) af te zwakken.
Verder worden stemopnames meestal compleet ‘opgeschoond’. Dat wil zeggen: overbodige ademhalingen verwijderen, onmisbare ademhalingen zachter maken, andere bijgeluiden (smakjes, kleding-geritsel) verwijderen of zachter maken.
Hoe nabewerkte opnames klinken, kun je horen op de stemdemo-pagina’s. Al die opnames zijn nabewerkt en afgemixt. Bij dat proces van nabewerken, processen en afmixen gaat een deel van het oorspronkelijke karakter van een microfoon verloren. Met andere woorden: de pure opnames hierboven kun je gebruiken om het zuivere karakter van een microfoon (met mijn stem) te beoordelen, maar in praktijk zul je dat geluid vrijwel nooit exact zo horen. Er wordt altijd ‘iets’ mee gedaan waardoor het feitelijk minder ‘natuurlijk’ klinkt.
Je kunt het vergelijken met make-up. Met mate toegepast kun je het karakter van een gezicht ermee accentueren en meer kracht geven; maar met overmatig gebruik kun je het oorspronkelijke gelaat compleet maskeren en onherkenbaar maken.
Desalniettemin: als jij graag wilt dat ik mijn inspreekopdracht voor jou met een specifieke microfoon doe, laat dat dan weten. Ze staan allemaal paraat. Met nog wel de opmerking erbij dat de buis van de K2 minstens een uur nodig heeft om op de juiste temperatuur te komen, dus een spoedklus met de K2 is niet altijd mogelijk.
RØDE K2 MET SIEMENS CCa BUIS